De exameneisen van de 1e Dan t/m de 8e Dan
Hieronder volgen de minimale eisen die nodig zijn voor het verwerven van de graden Shodan tot en met Yondan. De exameneisen als hieronder beschreven, een bewerking van de Franse versie voor ons ‘Aikido Musubi’ vertaald door Hans van Zijl, zijn de richtlijnen die door Tamura Sensei zijn aangereikt. Naast de specifiek technische eisen bevat het ook de visie van Tamura Sensei ten aanzien van de betekenis en het niveau van de hogere graden.
De betekenis en het niveau van de graden (vertaling door Hans van Zijl voorjaar 2000)
Shodan (1e Dan)
De betekenis van Sho is het begin, hetgeen dat begint. Het lichaam is eindelijk in staat om te proberen opdrachten te vervullen en om de technische vormen weer te geven / na te doen. Men begint een vaag begrip te krijgen van wat het Aikido is.
Daarom moet men, indien nodig langzaam, maar met de grootst mogelijke nauwkeurigheid en juistheid, zich inspannen om te trainen of om voor te doen.
Nidan (2e Dan)
Aan het werk van de 1e Dan wordt snelheid en kracht toegevoegd, terwijl tegelijkertijd een groter mentaal evenwicht wordt laten zien. Dit uit zich bij de beoefenaar door het gevoel vooruit te zijn gegaan.
De examencommissie moet deze vooruitgang voelen omdat zij vaststelt dat er sprake is van vormgeving, van een richting van het werk.
Sandan (3e Dan)
Dit is het begin van het begrijpen van Kokyu ryoku. Het binnentreden van de spirituele / geestelijke dimensie van het Aikido. De nuance (finesse), de nauwkeurigheid en de technische doeltreffendheid beginnen zich te tonen.
Het wordt nu mogelijk om aan beginners les te geven.
Yondan (4e Dan)
Op dit technisch gevorderd niveau begint men de beginselen die aan de technieken ten grondslag liggen te vermoeden / te bespeuren.
Het wordt nu mogelijk om zo af en toe de leraar te vervangen.
Opmerking: De visie van Tamura Sensei ten aanzien van de 5e, 6e, 7e en 8e Dan is aan het einde van dit hoofdstuk weergegeven.
Noodzakelijke basishoudingen bij het verwerven van een graad / Dan
Hieronder worden de noodzakelijke basishoudingen weergegeven aan de hand van de basisbegrippen, waarvan tevens een korte vertaling is weergegeven.
1. SHISEI, houding
2. KAMAE, verdedigingshouding, waakzaamheid, de juiste afweerhouding
3. KI RYOKU, levenskracht
4. SEISHIN JOTAI, mentale toestand
5. METSUKE, blik (attentie), zowel fysiek als mentaal / oplettendheid
6. MA AI, ruimte, tijd
7. ARUKI KATA, het lopen
8. TAI SABAKI, verplaatsing / plaatsing
9. KOKYU, ademhaling
10. KOKYU RYOKU, coördinatie van de fysieke kracht en het ritme van de ademhaling
11. SOKU DO, snelheid
12. KO RYOKU, doeltreffendheid
13. REIGI SAHO, etiquette
14. NICHIJO NO TAIDO, houding in het dagelijks leven
Indeling van de technieken op grond van de houding (Shisei)
1. SUWARI WAZA: technieken uitgevoerd vanuit een zittende positie (Seiza)
2. HANMI HANDACHI WAZA: technieken uitgevoerd vanuit een zittende positie (Seiza) tegenover een staande tegenstander
3. TACHI WAZA: technieken uitgevoerd vanuit staande houding
Algemene indeling van de technieken
1. NAGE WAZA: werptechnieken
2. KATAME WAZA: controle- of afwerkingstechnieken (stilleggingstechnieken)
3. NAGE KATAME WAZA: werptechnieken die gevolgd worden door een controle
Indeling op grond van de strategische situatie
1. Oefenen zonder tegenstander
2. Oefenen met één tegenstander
3. Oefenen met meerdere tegenstanders
4. Gewapend oefenen met ongewapende tegenstander(s)
5. Ongewapend oefenen tegen gewapende tegenstander(s)
6. Oefening met wapen(s)
Aanvalsvormen (Ko geki ho)
Elke aanval kan van voren komen, van achter of van opzij.
1. AI HANMI KATATE DORI
2. (GYAKU HANMI) KATATE DORI
3. KATA DORI
4. SODE DORI
5. MUNA DORI
6. RYOTE DORI
7. RYO KATA DORI
8. RYO SODE DORI
9. SHOMEN UCHI
10. YOKOMEN UCHI
11. KATA DORI MEN UCHI (KATA DORI SHOMEN UCHI)
12. MUNA DORI SHOMEN UCHI
13. TSUKI, JODAN TSUKI, CHUDAN TSUKI
14. MAE GERI (KERI)
15. MAE ERI DORI KUBI SHIME
16. USHIRO ERI DORI
17. USHIRO RYOTE DORI (USHIRO RYOTE KUBI DORI)
18. USHIRO RYO SODE DORI
19. USHIRO RYO HIJI DORI
20. USHIRO KATATE DORI KUBI SHIME
21. USHIRO ERI DORI MEN UCHI
22. HAGAÏ JIME
Ten aanzien van het aantal aanvallers worden de volgende benamingen gehanteerd.
1. JIYU GI: één tegenstander
2. FUTARI GAKE (FUTARI DORI): twee tegenstanders
3. SANNIN GAKE (SANNIN DORI): drie tegenstanders
4. TANINZU GAKE: meerdere tegenstanders
5. BUKI (TACHI, JO, TANTO): aanval met wapens
De namen van de technieken.
Nage waza (de werptechnieken)
1. IRIMI NAGE
2. SHIHO NAGE
3. KAITEN NAGE (UCHI KAITEN NAGE, SOTO KAITEN NAGE)
4. TENCHI NAGE
5. KOSHI NAGE
6. USHIRO KIRI OTOSHI
7. UDE KIME NAGE (HIJI KIME NAGE)
8. AIKI OTOSHI
9. SUMI OTOSHI
10. KOKYU NAGE
11. AIKI NAGE
Katame waza (de controletechnieken)
1. IKKYO (UDE OSAE, IKKAJO)
2. NIKYO (KOTE MAWASHI, NIKAJO)
3. SANKYO (KOTE HINERI, SANKAJO)
4. YONKYO (TEKUBI OSAE, YONKAJO)
5. GOKYO (UDE NOBASHI, GOKAJO)
6. HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI, HIJI KIME, HIJI GATAME)
7. JUJI GARAMI
Nage katame waza (werptechnieken die kunnen eindigen met de controletechnieken)
1. IRIMI NAGE
2. KOTE GAESHI
3. SHIHO NAGE
4. KAITEN NAGE
5. KOSHI NAGE
Opgelet!
1.Tori en Uke moeten samenwerken en gedurende het examen van rol verwisselen.
2.Het examen mag maximaal dertig minuten duren.
3.Er moet rekening worden gehouden met de leeftijd, met het geslacht, met de gezondheidstoestand, met de lengte en met eventuele handicaps.
4.Elke techniek moet in beginsel uitgevoerd worden zowel in Omote waza als Ura waza.
Exameneisen 1e Dan
Suwari waza
1. Op: Shomen uchi
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, GOKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI
2. Op: Kata dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE
3. Op: Yokomen uchi
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, GOKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI
4.Op: Ryote dori
KOKYU HO
Hanmi handachi waza
1. Op: Katate dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, KAITEN NAGE, SUMI OTOSHI
2. Op: Ryote dori
SHIHO NAGE
3. Op: Ushiro waza ryo kata dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, KOTE GAESHI
Tachi waza
1. Op: Ai hanmi katate dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, UDE KIME NAGE
2. Op: Katate dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, KAITEN NAGE, SUMI OTOSHI
3. Op: Kata dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO
4. Op: Sode dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO
5. Op: Muna dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO
6. Op: Ryote dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, TENCHI NAGE, KOSHI NAGE, UDE KIME NAGE
7. Op: Ryo kata dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, AIKI OTOSHI
8. Op: Ryo sode dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, AIKI OTOSHI
9. Op: Morote dori (Katate ryote dori)
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, KOKYU HO, KOKYU NAGE
10. Op: Tsuki
IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE
11. Op: Shomen uchi
IKKYO, NIKYO, SANKYO (SOTO KAITEN, UCHI KAITEN), YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, KAITEN NAGE, JIYU WAZA
12. Op: Yokomen uchi
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, GOKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI)
13. Op: Kata dori men uchi
IKKYO, SHIHO NAGE, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, UDE KIME NAGE
14. Op: Mae geri (Keri)
IRIMI NAGE
Ushiro waza
1. Op: Ushiro ryote dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI), IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, JUJI GARAMI, KOSHI NAGE
2. Op: Ushiro ryo kata dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, AIKI OTOSHI, KOSHI NAGE
3. Op: Ushiro eri dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO
4. Op: Ushiro eri dori men uchi
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE
5. Op: Ushiro katate dori kubi shime
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, SHIHO NAGE, KOSHI NAGE
Buki no bu
Tanto dori (Junte, Gyakute)
1. Op: Yokomen uchi
GOKYO, KOTE GAESHI, HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI)
2. Op: Shomen uchi
SANKYO (UCHI KAITEN, SOTO KAITEN), GOKYO, KOTE GAESHI, HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI)
3. Op: Tsuki
SANKYO (UCHI KAITEN, SOTO KAITEN), GOKYO, KOTE GAESHI, HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI),
Jo dori
Jo sabaki
Futari dori renzoku waza
Exameneisen 2e Dan
Deze exameneisen bestaan uit de eisen van de 1e Dan aangevuld met specifieke technieken van de 2e Dan.
Suwari waza
1. Op: Ryote dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI (TWEE VORMEN), TENCHI NAGE
2. Op: Ryo kata dori
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO
3. Op: Shomen uchi
GOKYO
Hanmi handachi waza
1. Op: Katate dori
JIYU GI
2. Op: Ryote dori
KOKYU NAGE
3. Op: Ushiro ryo kata dori
KOKYU NAGE, SANKYO (TWEE VORMEN)
Tachi waza
1. Op: Ai hanmi katate dori
IRIMI NAGE (TWEE VORMEN)
2. Op: Katate dori
IRIMI NAGE (TWEE VORMEN), HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI)
3. Op: Muna dori
SHIHO NAGE
4. Op: Ryote dori
KOKYU NAGE
5. Op: Katate ryote dori
KOSHI NAGE
6. Op: Tsuki
SANKYO (UCHI KAITEN, SOTO KAITEN), GOKYO, HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI)
7. Op: Shomen uchi
SOTO KAITEN SANKYO, KOKYU NAGE
8. Op: Yokomen uchi
KOKYU NAGE, JIYU GI
Ushiro waza
1. Op: Ushiro ryote dori (Ryote kubi dori)
KOKYU NAGE
2. Op: Ushiro ryo kata dori
KOKYU NAGE
3. Op: Katate dori kubi shime:
KOKYU NAGE
Futari gake
1. Futari gake
2. Futari dori renzoku waza
Exameneisen 3e Dan
Deze eisen bestaan uit de eisen van de 1e en 2e Dan aangevuld met de specifieke eisen van de 3e Dan.
Suwari waza
1. Op: Shomen uchi
JIYU GI, KOKYU NAGE
2. Op: Yokomen uchi
JIYU GI, KOKYU NAGE
3. Op: Ryo kata dori
IRIMI NAGE OYO GI, KOKYU NAGE
4. Op: Kata dori men uchi
IKKYO, NIKYO, SANKYO, YONKYO, IRIMI NAGE, KOTE GAESHI
5. Op: Tsuki (Shomen, Ganmen)
IKKYO, HIJI KIME OSAE (UDE HISHI GI)
6. Op: Mae eri dori kubi shime
OYO GI
Hanmi handachi waza
1. Op: Katate dori
KOKYU NAGE
2. Op: Ryote dori
JIYU GI
3. Op: Shomen uchi
IRIMI NAGE, KOTE GAESHI, KOKYU NAGE
4. Op: Yokomen uchi
KOKYU NAGE, JIYU GI
5. Op: Ushiro ryo kata dori
JIYU GI
Tachi waza
1. Op: Ai hanmi katate dori
IKKYO (TWEE VORMEN), IRIMI NAGE (DRIE VORMEN), KOSHI NAGE
2. Op: Katate dori
IRIMI NAGE (DRIE VORMEN), KOKYU NAGE, KOSHI NAGE
Tachi tai Tachi
Tanin zu gake
1. Sannin gake
2. Sannin dori renzoku waza
Exameneisen 4e Dan
Deze eisen bestaan uit de eisen van de 1e, 2e en 3e Dan aangevuld met de specifieke eisen van de 4e Dan.
HENKA GI
OYO GI
Tot slot
Hieronder volgt het resterende gedeelte van de beschouwingen van Tamura Sensei over de hogere graden. Wij hebben gepoogd een zo waarheidsgetrouwe en leesbaar mogelijke weergave van zijn woorden te geven.
Vijfde Dan (vrij vertaald)
Het wordt een kunst waarbij men loskomt van de vormvoorschriften; men is niet meer louter technieken aan het uitvoeren. Al naar gelang de situatie tonen zich nieuwe technieken.
Zesde Dan (vrij vertaald)
De techniek is schitterend; de beweging vloeiend en machtig. Dit zal aan een ieder die kijkt duidelijk zijn. De fysieke kracht en de souplesse komen samen met de mentale helderheid in de beweging tot uitdrukking. Dit manifesteert zich ook in het dagelijks leven.
Zevende Dan (vrij vertaald)
Ontdaan van zijn duistere karaktertrekken toont de mens zijn ware aard; zijn echte ik komt te voorschijn. Los van alle knellende banden ervaart hij de vreugde van het leven.
Achtste Dan (vrij vertaald)
Onthecht van leven en dood met een heldere en open geest, in staat om tegenstellingen te overbruggen, zonder vijanden, vecht hij niet. Zonder strijd, zonder vijand, is hij de eeuwige overwinnaar. Zonder enige belemmering is hij vrij, vrij in zijn vrijheid. O’Sensei zei: ‘In het aangezicht van de vijand hoef ik mij alleen maar staande te houden’. Zijn visie omvat en harmoniseert de totale werkelijkheid. Maar, dat is het einde nog niet. Zelfs het helderste water kan in iedere poel stromen en men moet nooit vergeten hoe men als beginneling zijn eerste stap zette.
Eindopmerking
Er zijn mensen die schijnen te denken dat ik aarzelingen heb graden hoger dan de vijfde Dan goed te keuren. Daarom heb ik hier geprobeerd een idee te geven van de betekenis van die graden in vervolg op wat ik reeds geschreven heb over de graden van de eerste tot en met de vierde Dan. Doe er in uw praktijk uw voordeel mee. Beginnelingen zullen hierin ook stof tot nadenken vinden.
Einde van de weergave van Tamura Sensei zijn woorden ten aanzien van de niveaus aangaande graduaties.